Inclusief gratis te downloaden RI&E checklist

RI&E staat voor Risico-Inventarisatie en -Evaluatie en bestaat uit drie stappen, te beginnen met het identificeren van de arbeidsrisico’s binnen een organisatie. Vervolgens kan worden geëvalueerd wat de ernst en impact van deze risico’s is. Zo kan er bepaald worden welke maatregelen er genomen moeten worden om deze te beperken of weg te nemen. Hiermee wordt uiteindelijk een zo veilig en gezond mogelijke werkomgeving gegarandeerd.

Ja, de RI&E is een verplicht onderdeel van de Arbowet. Met uitzondering van Zelfstandigen Zonder Personeel (ZZP’ers), is daarom iedere werkgever wettelijk verplicht om de arbeidsrisico’s in kaart te brengen en maatregelen te treffen om deze te beperken. Ook als je enkel werkt met tijdelijke krachten, stagiaires of vrijwilligers is een RI&E verplicht.

Als werknemers samen maximaal 40 uur per week werken, kun je gebruikmaken van een gezondheidschecklist als vervanger voor de RI&E. In alle andere gevallen riskeer je een boete van de Nederlandse Arbeidsinspectie.

Een werkgever kan het opstellen van een RI&E (en het bijbehorende Plan van Aanpak) deels of volledig uitbesteden aan een arbodienst, een veiligheidskundig adviesbureau of een gecertificeerde kerndeskundige. Ook kan de werkgever zelf een RI&E opstellen met een hulpmiddel zoals een branche RI&E-instrument (meer hierover in vraag 9).

Door het opstellen van de RI&E (en PvA) uit te besteden aan een gecertificeerde arbodeskundige bespaar je een hoop tijd, weet je zeker dat de RI&E aan alle wettelijke eisen voldoet en zorg je voor een deskundige en onafhankelijke blik op je huidige bedrijfssituatie.

Aan de andere kant, door zelf de regie hierin te nemen bespaar je kosten en krijg je meer inzicht in je eigen organisatie. Wel blijft het een tijdrovende klus en voor bedrijven met meer dan 25 werknemers in loondienst moet de RI&E alsnog getoetst worden door een gecertificeerde arbodienst (wat ook geld kost).

Je kan er ook voor kiezen om het deels uit te besteden en de RI&E samen met de partij aan wie de klus is uitbesteed te doorlopen. Zo zorg je ervoor dat jouw bedrijf erin herkent wordt en ken je alle details van het veiligheidsplan wanneer deze uitgevoerd moet gaan worden.

Naast de werkgever en een gecertificeerde arbodeskundige, speelt ook de preventiemedewerker een grote rol in de organisatie van de RI&E. Hij of zij bewaakt de actualiteit van de arbeidsrisico’s en rapporteert over de voortgang van de aanpak van dergelijke risico’s. De preventiemedewerker is daarom een goede ondersteuning bij het opstellen van de RI&E. Hij of zij kan over preventieve maatregelen adviseren.

Geef bovendien alle medewerkers ruimte voor feedback en communiceer open en vroegtijdig over het grote belang van de RI&E. Jouw medewerkers weten namelijk als geen ander wat de uitdagingen en knelpunten zijn.

Een RI&E behandelt diverse onderwerpen, zoals lichamelijke belasting, inrichting van de werkplek, geluidsoverlast, werken met gevaarlijke stoffen, werk- en rusttijden, beeldschermtijd, brandveiligheid, werkdruk, risicogroepen, sociale veiligheid en meer.

Naast een overzicht van dergelijke risico’s en ongewenste omgangsvormen, moet een RI&E ook de nodige maatregelen om deze te minimaliseren bevatten. Vergeet hierbij niet een overzicht toe te voegen van de risico’s voor bijzondere categorieën zoals zwangere werknemers. Wat hier ten slotte nog aan toegevoegd moet worden is een beschrijving van hoe werknemers toegang hebben tot onder meer preventiemedewerkers en bedrijfsartsen.

Download gratis onze RI&E checklist om te zien waar jouw RI&E al aan voldoet. Hoeveel kan jij al afvinken?

In de Arbowet is vastgelegd dat werknemers te allen tijde de RI&E in moeten kunnen zien. Dit mag niet door de werkgever geweigerd worden. Daarnaast moet de ondernemingsraad (OR) de RI&E en het Plan van Aanpak (PvA) toegezonden krijgen.

Bij minder dan 50 medewerkers is er geen OR en bij minder dan 10 ook geen Personeelsvertegenwoordiging (PVT), in welke gevallen de werknemers advies kunnen geven over de RI&E en het PvA. Het is hoe dan ook aan te raden deze te verspreiden onder medewerkers. Zo ben je transparant over de risico’s die er spelen en geeft het werknemers een gevoel van veiligheid om te weten hoe deze worden aangepakt.

De Arbeidsomstandighedenwet schrijft voor dat een RI&E altijd up-to-date moet zijn. Arbeidsrisico’s kunnen namelijk veranderen en nieuwe kunnen ontstaan. Een vaste geldigheidsduur is er dus niet. Plan daarom regelmatig evaluatiemomenten om de voortgang van ingevoerde maatregelen te bespreken en controleer met regelmaat bij medewerkers of zij tegen bepaalde arbeidsrisico’s aanlopen of feedback hebben.

Naast het voortdurend actualiseren van de RI&E moet deze ook officieel getoetst worden bij bedrijven met meer dan 25 werknemers in loondienst, tenzij een erkende branche-specifieke RI&E wordt gebruikt. Voor kleinere bedrijven die geen gebruik maken van een goedgekeurde branche-specifieke RI&E is toetsing eveneens verplicht. Wat een zogenoemde branche-RI&E precies inhoudt wordt besproken in de volgende veelgestelde vraag.

Al met al wordt elke organisatie, ongeacht de grootte, sterk aanbevolen regelmatig de RI&E te toetsen, bij voorkeur jaarlijks. Een deskundige toetsing is essentieel om ervoor te zorgen dat de RI&E actueel blijft zodat er snel gereageerd kan worden op risico’s die veranderingen in de markt, technologie en regelgeving met zich meebrengen. Zo houd je jouw medewerkers veilig, gezond en met plezier aan het werk. Je bevordert hun productiviteit en prestaties, het houdt het verzuim laag en je voldoet aan de wettelijke verplichtingen.

Een branche-RIE is opgesteld door werkgevers en werknemers in een bepaalde branche en goedgekeurd door de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Een branche-RIE dient als voorbeeld van welke risico’s er in die branche (kunnen) spelen en dient als hulpmiddel om geen risico’s over het hoofd te zien.

Via Steunpunt RI&E vindt je het RI&E-instrument voor jouw specifieke branche. Dit zal helpen bij het opstellen van een RI&E. Bij Steunpunt RI&E vindt je eveneens of de branche-RI&E in jouw sector een erkende branche-RIE is.

De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert de aanwezigheid van de wettelijk verplichte RI&E en het bijbehorende Plan van Aanpak (PvA). Beide moeten worden aangeleverd. Vaak moet ook het basiscontract tussen de werkgever en de arbodienst meegeleverd worden. Wanneer er gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen moet hier een lijst van opgesteld worden en indien van toepassing is ook een bewijs van toetsing van de RI&E nodig.

Je doet er verstandig aan om de RI&E en het PvA voor een termijn van zeker vijf jaar te bewaren. Ook al wordt een dergelijke termijn niet aangegeven in de Arbowet, kan je in het geval van een aansprakelijkheidsclaim aantonen dat jouw bedrijf voldoet aan de zorgverplichting richting de werknemers. Ook bij een bedrijfsbezoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie en ten tijde van een bedrijfsongeval kan de Inspectie de RI&E opvragen.