Een historische kijk op de arbeidsveiligheid
Arbeidsveiligheid door de eeuwen heen: hoe ver zijn we gekomen?
Van jonge kinderen die in textielfabrieken tot wel vijftien uur per dag onder gevaarlijke machines moesten kruipen om stofpluizen weg te halen, tot ernstige gezondheidsproblemen vanwege het werk in een steenkolenmijn; in vroegere tijden was de arbeidsveiligheid ver te zoeken.
Ga mee op een reis door de tijd en ontdek welke ontwikkelingen van de afgelopen eeuwen ons hebben gebracht naar het huidige niveau van arbeidsveiligheid. Tussendoor delen wij onze veiligheidstools zodat jij geholpen bent in het aanscherpen van de bedrijfsveiligheid!
Werken zonder veiligheidsnet
Vroeger was er maar weinig bescherming van arbeiders. Slechte hygiëne, lange werkdagen zonder pauzes, het ontbreken van sanitaire voorzieningen en lage lonen waren de norm. Dit werd versterkt door de beperkte medische kennis. De onwetendheid over de gezondheidsrisico’s van chemicaliën leidden tot blootstelling aan schadelijke stoffen. Veel symptomen en (lange termijn) ziekten werden niet direct in verband gebracht met de arbeidsomstandigheden. Ook waren arbeiders gedwongen hun behoeften buiten te doen of gebruik te maken van zeer primitieve toiletten. Verder was er geen sprake van georganiseerd afvalbeheer waardoor er ongecontroleerde hopen vuil ontstonden.
Een grote oorzaak van de slechte veiligheidsomstandigheden is het feit dat het op dit gebied ontbrak aan wet- en regelgeving. Zelfs waar er wetten waren, was handhaving weinig aan de orde. Inspecties waren zeldzaam en overtredingen werden zelden bestraft. Over het algemeen waren werkgevers dus niet verplicht om veiligheidsmaatregelen te nemen waardoor er weinig tot niets geïnvesteerd werd in het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. Werkgevers zaten bovendien absoluut niet te wachten op een grote hap uit hun winst en stelden hun inkomsten boven de veiligheid van hun medewerkers. De winst van fabriekseigenaren werd alleen maar verder gemaximaliseerd door de komst van de Industriële Revolutie.
Katoenmolen (Thomas Allom, eerste helft 19e eeuw)
De impact van de Industriële Revolutie
In de 19e eeuw begon de Industriële Revolutie in Nederland. Door de machines werd massaproductie mogelijk en steeg de winst van bedrijven. Toch nam de koopkracht niet toe en werd er weinig geïnvesteerd in het verbeteren van de arbeidsomstandigheden, die alleen maar verder achteruit gingen. Door de komst van de machines verloren veel arbeiders hun zelfstandigheid of raakten ze hun baan kwijt.
In de hoogtijdagen van de Industriële Revolutie was ook de piek van het kinderarbeid. Kinderen zo jong als vijf jaar werden ingezet voor het werk in de fabrieken. Zij waren klein genoeg om onder de machines te kruipen, die bovendien niet ontworpen werden met veiligheid in gedachten. Er vonden regelmatig afschuwelijke ongelukken plaats, maar dit weerhield mensen er niet van om in de fabrieken te gaan werken. Het was de enige manier om in het levensonderhoud te voorzien en veel mensen trokken van het platteland naar de steden, wat resulteerde in te weinig beschikbare banen en een hoge bereidheid om risico’s te nemen. Stakingen waren niet aan de orde. Deze waren bovendien voor lange tijd verboden.
Protesten en de daaropvolgende arbeidswetten stonden echter voor de deur en vandaag de dag zijn er vele veiligheidstools beschikbaar om jouw BHV goed in te richten!
Opstand tegen slechte arbeidsomstandigheden en lage lonen (Le Creusot, circa 1899)
Arbeidsveiligheid wordt verankerd
Tegen het einde van de 19e eeuw begonnen arbeiders massaal in opstand te komen tegen de onveilige en onhygiënische fabrieken die de oorzaak waren van hun leed. Vakbonden speelden een centrale rol bij het organiseren van dergelijke stakingen, protesten en het bezetten van fabrieken. Arbeiders mobiliseerden met succes andere arbeiders en stakingsposten bij de fabrieken zorgden ervoor dat het inzetten van vervangende arbeiders voorkomen werd.
Protestmarsen en petities waren zo nu en dan politiek gemotiveerd en de situatie werd ook merkbaar in de hogere kringen. Welgestelde burgers gingen steeds vaker achter de arbeidersklasse staan toen zij zich begonnen te realiseren dat de problemen ook voor hen een bedreiging zouden gaan vormen. De opstanden in de fabrieken zorgden namelijk voor sociale onrust, instabiliteit, productieverlies en economische schade.
D. Napier & Son Ltd., vliegtuigmotor in de maak (Engeland, circa 1918)
Het groeiende activisme leidde er uiteindelijk toe dat er wetten kwamen ter bescherming van de arbeider. Denk hierbij aan een maximale arbeidsduur, verplichtte rusttijden en meer controle bij de fabrieken of dergelijke regels werden nageleefd. In Nederland was de eerste sociale wet het Kinderwetje van Van Houten, waarmee fabrieksarbeid voor kinderen onder de twaalf verboden werd. Het Verenigd Koninkrijk kwam in 1909 als eerste met wetgeving betreft een minimumloon. De eerste vormen van sociale wetgeving werden hiermee een feit.
Een leuk feitje: in 1963 werd er voor het eerst het concept ‘bedrijfshulpverlening’ in de kranten genoemd. Er bestaan tegenwoordig vele hulpmiddelen die bijdragen aan veiligheid op de werkplek. Met onze BHV checklist kan je eenvoudig controleren of jouw bedrijf voldoet aan de noodzakelijke veiligheidsmaatregelen.
Arbeidsveiligheid in een digitaal tijdperk
In de wereld waarin we vandaag de dag leven worden we omgeven door helder verlichte digitale schermen met regelmatig veel kleur en flitsende beelden. Ook op de werkplek wordt hier volop gebruik van gemaakt en daarmee komen nieuwe risico’s om de hoek kijken. Thuiswerken wordt ook steeds gebruikelijker, maar het blijft de plicht van de werkgever om voor een goede en veilige werkplek te zorgen. Daarnaast komt er deze eeuw steeds meer aandacht voor psychosociale risico’s, zoals stress en burn-outs. Een ander onderwerp wat recent veel onder de aandacht wordt gebracht is de toename van het aantal werknemers dat te maken krijgt met (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, agressie of geweld.
Onze BHV app en webapplicatie zijn moderne en effectieve middelen voor het versterken van de bedrijfsveiligheid!
Tegenwoordig is er een verplicht middel ter bevordering van veilig en gezond werken: de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie. Onze RI&E checklist voorziet jou van een overzicht met belangrijke adviezen omtrent onderwerpen zoals beeldschermgebruik, arbozorg, werktijden, het checken van voorraden en het werken met gevaarlijke stoffen.
De toekomst van veiligheid op de werkvloer
Innovatieve technologieën zoals Artificial Intelligence, Virtual Reality en slimme sensoren spelen een steeds groter wordende rol binnen werkomgevingen. Deze kunnen tevens helpen bij het versterken van de veiligheidsstandaarden, zolang deze worden ingezet met alle mogelijke risico’s in gedachten en met preventiemaatregelen in plaats voor onder meer de bescherming van de privacy.
Eén ding is in ieder geval zeker; de arbeidsveiligheid is altijd in beweging. We zijn hierin al een lange weg gekomen, maar we hebben ook nog een lange weg te gaan. Samen kunnen we ons inzetten om de bedrijfsveiligheid verder te verbeteren. StandBy Solutions speelt hierin een rol met De BHV App en sinds kort ook met de overgenomen SAFE App. Laten we samen aan onze veiligheid werken, nu en in de toekomst!
Download gratis onze brochure en lees meer over wat wij voor jou kunnen betekenen of vul direct onze prijscalculator in voor het berekenen van jouw prijs.
